انتخاب روغن گیربکس اتوماتیک مناسب خودروها

انتخاب روغن گیربکس اتوماتیک مناسب

روغن گیربکس اتوماتیک که برای جعبه دنده ها و گیربکس های اتوماتیک مورد استفاده قرار می گیرد و به ATF مشهوراست که مخفف Automatic Transmission Fluid می باشد. میزان غلظت روغن گیربکس اتومات به مراتب کمتر از روغن موتور است.تنوع جعبه دنده های اتومات و نیازهای روانکاری روغن موردنیاز این گیربکس ها موجب گردیده که برای روغن دنده های اتوماتیک هیچ دسته بندی ویسکوزیته یا سطح کیفی همچون روغن موتور و گیربکس دستی وجود نداشته باشد. شرکت های سازنده گیربکس های اتوماتیک استانداردهای گوناگونی را برای روغن جعبه دنده اتومات خود پیشنهاد می نمایند. از جمله این استانداردها که به صورت گسترده ای در تمام دنیا مورد استفاده قرار می گیرد می توان به GM-DEXRON توسط خودروسازی جنرال موتورز و MERCON توسط خودروسازی فورد اشاره کرد.

به طور خلاصه همیشه پشت لیبل قوطی روغن گیربکس را بخوانید تا متوجه شوید که این محصول چه استانداردها و گیربکس ها و به اصطلاح ساده تر چه خودروهای دیگری را پوشش می دهد.

به طور مثال روغن گیربکس MVLV مرغوبترین روغن گیربکس اتوماتیک می باشد که به جز CVT و DCT تقریبا تمامی خودروها نظیر AL-4 و… را پوشش می دهد و معادل AW-1 و Toyota WS و همچنین SP IV می باشد.پایین تر از MVLV روغن گیربکس MV می باشد که استاندارد Dexron VI (شش خط) و AL-4 را نیز پوشش می دهد.

در ادامه به ترتیب جداول مرجع معادل چند نمونه روغن گیربکس را ارائه می دهیم:

-روغن گیربکس MVLV:

-روغن گیربکس MV:

-روغن گیربکس Dexron VI:

-روغن گیربکس CVT:

روغن گیربکس DCT(دو کلاچه):

استاندارد روغن گیربکس اتوماتیک GM-DEXRON

این استاندارد به طور خاص برای خودرو‌های ساخت جنرال موتورز تدوین شده است. اما بسیاری از کارخانه‌های اروپایی از همین استاندارد برای روغن گیربگس‌های اتوماتیک برای خودرو‌های خود استفاده ‌می‌کنند. از جمله استانداردهای دکسرون می توان به استانداردهای زیر اشاره نمود. استاندارد های DEXRON III و DEXRON VI و DEXRON HP رایجترین استاندارد دکسرون می باشد.لازم به ذکر است که استاندارد ملی ایران 5814 ISIRI مطابق با استاندارد DEXRON تدوین گردیده است.

استاندارد روغن گیربکس اتوماتیک MERCON

بیشتر گیربکس های اتوماتیک ساخته شده شرکت فورد در بین سال‌های 1980 تا 1999 از استاندارد MERCON برای روغن های گیربکس اتوماتیک استفاده می نمایند. به طور معمول روغن گیربگس‌هایی که دارای استاندارد DEXRON-III هستند، دارای استاندارد MERCON نیز می‌باشند. از سال 2007 به بعد خودروهایی که روغن گیربگس اتوماتیک با استاندارد MERCON را استفاده می‌کردند، باید از MERCON V استفاده کنند. البته خودروسازی فورد قبلا استاندارد Type F را برای گیربکس های اتوماتیک معرفی نموده است. لازم به ذکر است که استاندارد Type F با استاندارد MERCON سازگار نیست.شرکت های خودروسازی فورد و جنرال موتورز در یک سرمایه گذاری مشترک برای ساخت گیربکس های اتوماتیک 10 سرعته از سال 2017 فعالیت می کنند. استانداردهای DEXRON ULV و MERCON ULV برای روغن گیربکس مناسب این نوع جعبه دنده های 10 سرعته اتومات تدوین گردیده است.

برخی از استانداردهای روغن گیربکس اتوماتیک که در حال حاضر در خودروهای با جعبه دنده اتوماتیک معرفی شده اند عبارتند از:

اهمیت تعویض روغن گیربکس اتوماتیک

روغن گیربکس اتوماتیک برای کارکرد صحیح این نوع گیربکس ها یک عنصر حیاتی و لازم می باشد. سیستم داخلی گیربکسهای اتوماتیک به صورت هیدرولیک است و قطعات آن پیوسته در تماس با یکدیگر هستند. در جعبه دنده های اتوماتیک با استفاده از فشار روغن و تنظیم مقدار فشار آن، نیروی لازم از موتور به چرخ‌ها منتقل می‌ گردد. تعویض دنده‌ها از طریق تغییر مسیر و کنترل فشار جریان روغن در گیربکس توسط شیرهای الکترونیکی (شیر برقی) انجام می‌شود. همچنین روغن گیربکس اتوماتیک خاصیت خنک کنند­گی فوق ­العاده‌­­ای دارد که عملکرد آن بیشتر شبیه مایع خنک کننده ( ضدیخ ) است. روغن گیربکس با ایجاد شرایطی باعث انتقال گرما از دنده­ ها شده و مانع از داغ شدن دنده ها در تماس با یکدیگر می ­شود. البته نقطه جوش در روغن گیربکس اتوماتیک به مراتب پایین تر از روغن گیربکس دستی است که با افزودن مکمل­ های ویژه ­ای به آن توانسته اند عمر آن را افزایش دهند.

روغن گیربکس در اثر ورود ذرات گردوغبار و نیز کارکرد طولانی‌ مدت روغن در دمای بالا دچار استهلاک شده و سبب از بین رفتن خاصیت اولیه روغن می گردد. همین امر موجب اختلال در عملکرد و در نتیجه به قطعات داخلی گیربکس آسیب وارد می شود. به همین خاطر تعویض به موقع روغن گیربکس امری حیاتی است. برخی از روغن های گیربکس اتوماتیک هستند که اصطلاحا به روغن‌های مادام‌العمر (Lifetime) معروفند. منظور از روغن گیربکس مادام العمر این نیست که هیچ‌ گاه نیاز به تعویض نخواهند داشت، بلکه حکایت از مدت زمان زیاد کارکرد این نوع روغن دنده دارد.

انتخاب روغن گیربکس اتوماتیک مناسب

با توجه به نقش حیاتی روغن گیربکس اتوماتیک در خودروهای با جعبه دنده اتوماتیک، انتخاب روغن گیربکس اشتباه خسارت های زیان باری به گیربکس خودرو وارد می کند. همچون روغن دنده دستی و سایر روانکارهای خودرویی، برای انتخاب بهترین روغن گیربکس اتوماتیک می‌­بایست حتما به دفترچه راهنما خودرو مراجعه گردد. همان طور که قبلا نیز اشاره گردید شرکت‌های خودروساز با توجه به عملکرد گیربکس اتوماتیک، استانداردهای متفاوت و خاصی را برای روغن گیربگس اتوماتیک تعیین کرده‌اند که بدون شک در انتخاب و خرید روغن گیربگس اتوماتیک می‌بایست به این استانداردها توجه شود و روغن دنده ای تهیه گردد که دارای استاندارد توصیه شده باشد. به عنوان مثال شرکت تویوتا از استانداردهای روغن گیربکسType T, T-II or T-IV وToyota Type WS در بیشتر گیربگس‌های اتوماتیک استفاده می‌کند. بنابراین اگر به دنبال خرید روغن گیربگس اتوماتیک برای تویوتا هستید حتما باید روغن گیربکس اتومات خریداری شده دارای استاندارد‌های فوق باشد.دفترچه راهنمای خودرو بهترین منبع تعیین حجم و استاندارد روغن گیربکس اتومات خودرو می باشد. در دفترچه راهنمای خودروهای مدل گیربکس اتوماتیک آریو زوتیZ300  روغن دنده می بایست دارای استاندارد Diamond ATF SP-III یا Sk ATF SP-III باشد. استاندارد ATF Toyota WS برای روغن گیربکس اتوماتیک خودرویتویوتا یاریسYaris می باشد.

زمان مناسب تعویض روغن دنده اتوماتیک

در مورد زمان مناسب تعویض روغن گیربکس اتوماتیک توصیه های متنوعی وجود دارد. در دفترچه راهنمای خودروهایی همچون آریو اتوماتیک هر شصت هزار کیلومتر یا 36 ماه روغن گیربکس اتومات می بایست تعویض گردد و در خودروی لیفان X60 اتومات هر دو سال یکبار یا در هر شصت هزار کیلومتر روغن دنده اتوماتیک نیاز به تعویض دارد. و در خودروی تویوتا یاریس و سوزوکی گراند ویتارا اشاره ای به زمان تعویض روغن دنده اتوماتیک نگردیده است.

بنابراین ضروری است با توجه به اهمیت روغن گیربکس اتوماتیک در زمان تعویض روغن موتور خودرو، سطح و کیفیت ظاهری روغن دنده بررسی گردد. در صورتی که روغن گیربکس اتومات آلوده شده باشد یا کیفیت خود را از دست داده باشد می بایست تعویض گردد.

چک کردن روغن گیربکس اتوماتیک

درخودروهای گیربکس اتوماتیک یک گیج میله نشانگرDipstick  رای روغن گیربکس وجود دارد. برای اطلاع دقیق از نحوه چک کردن سطح روغن گیربکس خودرو خود به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه نمایید. برای اکثر خودروهای اتوماتیک چک کردن سطح روغن گیربکس با بیرون کشیدن میله نشانگر در حالی که موتور روشن و در حال گرم شدن است انجام می شود.​ دقت کنید دنده باید در حالت پارک قرار بگیرد.​ همچنین دقت کنید تا میله نشانگر گیربکس و کارتر را با یکدیگر اشتباه نگیرید (این اشتباه بسیار معمول است).